ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၁ရက္ေန႔ ဆိုတာ

၁၈၈၄ ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၁ ရက္ေန႔ မွာ ေအာက္စ္ဖို႔ဒ္ အဘိဓါန္ ပထမအတြဲကို စတင္ထုတ္ေဝခဲ့ပါတယ္။ ant အစခ်ီ စာမ်က္ႏွာ ၃၅၂ မ်က္ႏွာပါတဲ့ စာအုပ္ အထူႀကီးကို ပထမ အႀကိမ္ အုပ္ေရ ၄၀၀၀ စ ထုတ္ခဲ့ပါတယ္။ စာလုံးေရ နဲ႔စာလုံးရဲ႕မ်ိဳးကြဲေတြကို အစုံလင္ႏိုင္ဆုံး ထည့္သြင္းထားလို႔ ကမာၻ လူ႐ိုေသ ရွင္႐ိုေသအရွိဆုံးနဲ႔ နားလည္ သေဘာေပါက္မႈ အလြယ္ဆုံး စာအုပ္အျဖစ္ ရပ္တည္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။

ေအာက္စ္ဖိုဒ့္ အဘိဓါန္ကို ၁၈၇၉ မွာ စတင္ေရးေတာ့ ဂ်ိမ္း ေအအိတ္ခ်္ မာေရး နဲ႔ သူ႔ တစ္ပည့္ ၂ ေယာက္ပဲရွိပါတယ္။ ေနာက္မွ ေအာက္စ္ဖို႔ဒ္တကၠသိုလ္ ဘာသာစကား ဆိုင္ရာ ဌာနတစ္ခုလုံး ပါလာတာပါ။ သူတို႔ စေရးေတာ့ အဂၤလိပ္အဘိဓါန္သစ္ ဆိုတဲ့အမည္နဲ႔ ထုတ္ဖို႔ ေရးခဲ့ၾကပါတယ္။

ေနာက္မွ ေအာက္စ္ဖို႔ဒ္ အဘိဓါန္ဆိုၿပီး နာမည္ေပးခဲ့ၾကတာပါ။ ေအာက္စ္ဖို႔ဒ္ တကၠသိုလ ္ပုံႏွိပ္တိုက္မွာ ႐ိုက္တဲ့ အဲ့ဒိအဘိဓါန္က အဂၤလိပ္စာေပ သမိုင္းမွာ အေရးႀကီးတဲ့ အခန္းက႑ တစ္ရပ္မွာ ပါဝင္ေနပါတယ္။  ယခုသုံးေနတဲ့ ေအာက္စ္ဖို႔ဒ္ အဘိဓါန္က ဒုတိယအႀကိမ္ထုတ္ျဖစ္ၿပီး ဂြၽန္ဆင္ပ္တန္နဲ႔ အက္ဒ္မန္ဝိန္နာတို႔က တည္းျဖတ္ထားပါတယ္။

အတြဲ၂၀ ပါၿပီး စာမ်က္ႏွာ၂၁၇၂၈ မ်က္ႏွာပါပါတယ္။ ၁၈၅၇ မွာ စာအုပ္ကို စလုပ္ေတာ့ စာမ်က္ႏွာ ၃၀၀ ေက်ာ္နဲ႔စခဲ့ပါတယ္။ ႏွစ္စဥ္ျဖည့္ စြပ္ရင္းနဲ႔ ၁၉၂၈ မွာ အတြဲ ၁၀ တြဲ ျဖစ္လာတဲ့အထိ စာလုံးေရေတြ တိုးတက္လာခဲ့တယ္။ ၁၉၈၉ ဒုတိယ အႀကိမ္ ထုတ္မွာေတာ့ အတြဲ၂၀ ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။

၂၀၁၁ မွာ ထုတ္တဲ့ တတိယအႀကိမ္ထုတ္ကေတာ့ အီလက္ထ႐ြန္းနစ္ ထုတ္ေဝျခင္း ျဖစ္ၿပီး အီးအဘိဓါန္ ျဖစ္ပါတယ္။ ေအာက္စ္ဖို႔အဘိဒါန္ရဲ႕ သက္တမ္းက ႏွစ္ ၁၅၀ ေက်ာ္ေနၿပီမို႔ စိတ္ခ် အားကိုးရတဲ့ အဘိဓါန္တစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။ အဘိဓါန္က အဂၤလန္ကြၽန္းက ေအာက္စဖို႔ဒ္ တကၠသိုလ္ ထုတ္ျဖစ္လို႔ ၿဗိတိသွ် အဂၤလိပ္စာကိုပဲ ဦးစားေပးေရးထားတာပါ ၊ အေမရိကန္ အဂၤလိပ္စာပိုင္းမွာ အားနည္းပါတယ္။

အေမရိကန္ အဂၤလိပ္စာပါ ေလ့လာလို႔ရတဲ့ အဘိဓါန္ကေတာ့ မာရီယန္ ဝက္ဘ္စတာ အဘိဓါန္ပါ။ ေနာက္ဆုံးထည့္ထားတဲ့ စာလုံးက ၂၀၁၁ ခုႏွစ္မွာ စာလုံးေရ ၁၉၀၀ ထပ္ ျဖည့္ထားပါတယ္။ အစက အဘိဓါန္ကို ၁၀ ႏွစ္ တစ္ႀကိမ္ တည္းျဖတ္ဖို႔အတြက္ စာအုပ္ကို စစီစဥ္သူ မာေရးက ၫႊန္ၾကားခ်က္ ေပးခဲ့ပါတယ္။ အတြဲ၂၀ ရွိတဲ့ ေအာက္စ္ဖို႔ အဘိဓါန္က ၁၃၈ ေပါင္ေလးတဲ့အတြက္ ကမာၻအႀကီးဆုံးစာအုပ္ လို႔ ဆိုရမွာပါ။

ေမာင္ယႆ ref; 0n this day
Photo း britannica

Unicode

ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ရက်နေ့ ဆိုတာ

၁၈၈၄ ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ ရက်နေ့ မှာ အောက်စ်ဖို့ဒ် အဘိဓါန် ပထမအတွဲကို စတင်ထုတ်ဝေခဲ့ပါတယ်။ ant အစချီ စာမျက်နှာ ၃၅၂ မျက်နှာပါတဲ့ စာအုပ် အထူကြီးကို ပထမ အကြိမ် အုပ်ရေ ၄၀၀၀ စ ထုတ်ခဲ့ပါတယ်။ စာလုံးရေ နဲ့စာလုံးရဲ့မျိုးကွဲတွေကို အစုံလင်နိုင်ဆုံး ထည့်သွင်းထားလို့ ကမ္ဘာ လူရိုသေ ရှင်ရိုသေအရှိဆုံးနဲ့ နားလည် သဘောပေါက်မှု အလွယ်ဆုံး စာအုပ်အဖြစ် ရပ်တည်နိုင်ခဲ့ပါတယ်။

အောက်စ်ဖိုဒ့် အဘိဓါန်ကို ၁၈၇၉ မှာ စတင်ရေးတော့ ဂျိမ်း အေအိတ်ချ် မာရေး နဲ့ သူ့ တစ်ပည့် ၂ ယောက်ပဲရှိပါတယ်။ နောက်မှ အောက်စ်ဖို့ဒ်တက္ကသိုလ် ဘာသာစကား ဆိုင်ရာ ဌာနတစ်ခုလုံး ပါလာတာပါ။ သူတို့ စရေးတော့ အင်္ဂလိပ်အဘိဓါန်သစ် ဆိုတဲ့အမည်နဲ့ ထုတ်ဖို့ ရေးခဲ့ကြပါတယ်။

နောက်မှ အောက်စ်ဖို့ဒ် အဘိဓါန်ဆိုပြီး နာမည်ပေးခဲ့ကြတာပါ။ အောက်စ်ဖို့ဒ် တက္ကသိုလ ်ပုံနှိပ်တိုက်မှာ ရိုက်တဲ့ အဲ့ဒိအဘိဓါန်က အင်္ဂလိပ်စာပေ သမိုင်းမှာ အရေးကြီးတဲ့ အခန်းကဏ္ဍ တစ်ရပ်မှာ ပါဝင်နေပါတယ်။  ယခုသုံးနေတဲ့ အောက်စ်ဖို့ဒ် အဘိဓါန်က ဒုတိယအကြိမ်ထုတ်ဖြစ်ပြီး ဂျွန်ဆင်ပ်တန်နဲ့ အက်ဒ်မန်ဝိန်နာတို့က တည်းဖြတ်ထားပါတယ်။

အတွဲ၂၀ ပါပြီး စာမျက်နှာ၂၁၇၂၈ မျက်နှာပါပါတယ်။ ၁၈၅၇ မှာ စာအုပ်ကို စလုပ်တော့ စာမျက်နှာ ၃၀၀ ကျော်နဲ့စခဲ့ပါတယ်။ နှစ်စဉ်ဖြည့် စွပ်ရင်းနဲ့ ၁၉၂၈ မှာ အတွဲ ၁၀ တွဲ ဖြစ်လာတဲ့အထိ စာလုံးရေတွေ တိုးတက်လာခဲ့တယ်။ ၁၉၈၉ ဒုတိယ အကြိမ် ထုတ်မှာတော့ အတွဲ၂၀ ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။

၂၀၁၁ မှာ ထုတ်တဲ့ တတိယအကြိမ်ထုတ်ကတော့ အီလက်ထရွန်းနစ် ထုတ်ဝေခြင်း ဖြစ်ပြီး အီးအဘိဓါန် ဖြစ်ပါတယ်။ အောက်စ်ဖို့အဘိဒါန်ရဲ့ သက်တမ်းက နှစ် ၁၅၀ ကျော်နေပြီမို့ စိတ်ချ အားကိုးရတဲ့ အဘိဓါန်တစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။ အဘိဓါန်က အင်္ဂလန်ကျွန်းက အောက်စဖို့ဒ် တက္ကသိုလ် ထုတ်ဖြစ်လို့ ဗြိတိသျှ အင်္ဂလိပ်စာကိုပဲ ဦးစားပေးရေးထားတာပါ ၊ အမေရိကန် အင်္ဂလိပ်စာပိုင်းမှာ အားနည်းပါတယ်။

အမေရိကန် အင်္ဂလိပ်စာပါ လေ့လာလို့ရတဲ့ အဘိဓါန်ကတော့ မာရီယန် ဝက်ဘ်စတာ အဘိဓါန်ပါ။ နောက်ဆုံးထည့်ထားတဲ့ စာလုံးက ၂၀၁၁ ခုနှစ်မှာ စာလုံးရေ ၁၉၀၀ ထပ် ဖြည့်ထားပါတယ်။ အစက အဘိဓါန်ကို ၁၀ နှစ် တစ်ကြိမ် တည်းဖြတ်ဖို့အတွက် စာအုပ်ကို စစီစဉ်သူ မာရေးက ညွှန်ကြားချက် ပေးခဲ့ပါတယ်။ အတွဲ၂၀ ရှိတဲ့ အောက်စ်ဖို့ အဘိဓါန်က ၁၃၈ ပေါင်လေးတဲ့အတွက် ကမ္ဘာအကြီးဆုံးစာအုပ် လို့ ဆိုရမှာပါ။

မောင်ယဿ ref; 0n this day
Photo း britannica